Ερωτήσεις & Απαντήσεις: Άφθες στο στόμα

Τι είναι οι άφθες;
οι άφθες είναι επώδυνες επιφανειακές πληγές στο στόμα που εμφανίζονται ξαφνικά. Συνήθως παρουσιάζονται πολλές άφθες ταυτόχρονα μέσα στο στόμα, στα χείλη, αλλά και πάνω, στα πλάγια ή κάτω από τη γλώσσα, στη μέσα μεριά του μάγουλου, στα ούλα, ακόμη και στον ουρανίσκο.

Με τι μοιάζουν οι άφθες;
Οι άφθες έχουν συνήθως στρογγυλό σχήμα και καλύπτονται από μια άσπρη μεμβράνη. Τις χωρίζουμε σε:
α) κοινές άφθες (μικρές, 2-5mm),
β) μεγάλες άφθες και
γ) ερπητόμορφες άφθες, που καμία σχέση δεν έχουν, όμως, με τον επιχείλιο έρπη.

Kολλάνε οι άφθες;
Όχι. Δεν είναι μολυσματικές και δεν μετα- δίδονται με σεξουαλική ή με άλλη επαφή.

Eίναι συχνές οι άφθες;
Ναι. Περίπου 1 στα 5 άτομα ταλαιπωρείται από άφθες και συχνότερα γυναίκες μικρότερες των 45 ετών (περισσότερο όταν βρίσκονται στην ηλικία μεταξύ 16-25). Oι άφθες υποτροπιάζουν μέχρι και 5-6 φορές τον χρόνο, ενώ εμφανίζονται πολύ συχνά και στα παιδιά. Eάν, μάλιστα, ο γονιός ταλαιπωρείται από άφθες, το παιδί έχει 50% πιθανότητες να παρουσιάσει το ίδιο πρόβλημα.

Σε τι οφείλονται οι άφθες;
Η αιτία που εμφανίζονται οι άφθες είναι άγνωστη. H επικρατέστερη υπόθεση είναι ότι πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα. O οργανισμός, δηλαδή, δεν αναγνωρίζει τον βλεννογόνο του στόματος ως «δικό του» και του επιτίθεται. Yπάρχουν, όμως, προδιαθεσικοί παράγοντες που προκαλούν έξαρση στις άφθες.

Ποιοί είναι αυτοί οι παράγοντες;
Oι κυριότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση αφθών είναι:

• μια πρόσφατη βαριά ασθένεια (υψηλός πυρετός)
• αλλεργία σε τροφές (τυρί, σοκολάτα, γλουτένη, φράουλες, τομάτες, συντηρητικά τροφίμων)
• αλλεργία σε φάρμακα (ασπιρίνη, αντιυπερτασικά) ή σε οδοντόκρεμες
• διαταραχές του αίματος (π.χ. η έλλειψη σιδήρου)
• έλλειψη βιταμινών (κυρίως των βιταμινών του συμπλέγματος Β)
• ασθένειες του πεπτικού συστήματος γενικά (π.χ. ελκώδης κολίτιδα)
• έμμηνος ρύση και ορμονικές διαταραχές
• έντονες συγκινήσεις και άγχος (εξετάσεις, φόρτος εργασίας, κόπωση)
• κάποια μικρόβια της στοματικής κοιλότητας
• μικροτραυματισμοί του εσωτερικού του στόματος (δάγκωμα, αιχμηρές τροφές)
• διακοπή του καπνίσματος (το κάπνισμα αποτρέπει τις άφθες!)

Τι συμπτώματα προκαλούν οι άφθες;
Aρχικά νιώθει κανείς κάψιμο ή τσίμπημα στο σημείο όπου πρόκειται να εμφανιστεί σε λίγες μέρες ένα μικρό κοκκινωπό εξόγκωμα, σαν φουσκάλα. Η φουσκάλα σκάει μέσα σε 1-2 μέρες δημιουργώντας ένα ανοικτό έλκος (πληγή) με μια λευκή γκριζωπή μεμβράνη που πονάει κατά την επαφή με τις τροφές και ιδιαίτερα τις ξινές, αλμυρές και πιπεράτες. Aνάλογα με το μέγεθός τους, οι άφθες μπορεί να δυσκολέψουν ακόμα και την ομιλία ή τη μάσηση, ειδικά όταν εμφανιστούν στο πίσω μέρος του στόματος, στον φάρυγγα ή στις αμυγδαλές.

Πώς θεραπεύονται οι άφθες;
Γενικά οι άφθες είναι αθώες, γίνονται πάντα καλά από μόνες τους και φεύγουν απλά, όπως εμφανίστηκαν. Μετά από μερικές ημέρες, η λευκή μεμβράνη απομακρύνεται, ο πόνος μετριάζεται και αρχίζει η σταδιακή επούλωση της πληγής, που ολοκληρώνεται σε 1-3 εβδομάδες ανάλογα με το μέγεθος της άφθας. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι στο μεταξύ εμφανίζονται συχνά νέες άφθες, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο, που μπορεί να διαρκέσει ακόμη και 3-4 εβδομάδες. Η παρέμβαση του ιατρού έχει, λοιπόν, ως σκοπό να ανακουφίσει τον ασθενή από τον πόνο, δεν μπορεί να επιταχύνει τη θεραπεία.

Τι μπορούμε να κάνουμε για το διάστημα που θα πονάω;

• Aρχικά θα πρέπει να αποφύγετε οτιδήποτε σας προκαλεί πόνο, δηλαδή τα ξινά, τα αλμυρά και όλα τα καρυκεύματα
• Μη χρησιμοποιείτε στοματικά αντισηπτικά ή τοπικά αντιβιοτικά, θα ερεθίσουν περισσότερο. Δεν υπάρχει κίνδυνος να επεκταθεί μόλυνση από την πληγή της άφθας
• Yπάρχουν στο φαρμακείο προϊόντα σε μορφή διαλύματος, γέλης ή spray που «κολλάνε» πάνω στις άφθες και έτσι τις προστατεύουν από τα επώδυνα ερεθίσματα
• Σε σοβαρές περιπτώσεις με έντονο πόνο και τσούξιμο μπορεί ο Ωτορινολαρυγγολόγος να σας δώσει γέλη κάποιου τοπικού αναισθητικού, αντιφλεγμονώδη ή τοπικά κορτικοστεροειδή. Όμως, οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή για τις άφθες θα πρέπει να λαμβάνεται μόνο μετά από σύσταση του ιατρού σας.

Μπορώ να αντιμετωπίσω τις άφθες με φυσικό τρόπο;
Μπορείτε με κάποιες φυσικές μεθόδους να ανακουφιστείτε από τις άφθες:

• Ξεπλένετε τακτικά το στόμα σας με αλατούχο χλιαρό νερό ή φυσιολογικό ορό
• Χρησιμοποιήστε μόνο οδοντόκρεμα που δεν περιέχει SLS (sodium lauryl sulphate)
• Κάντε πλύσεις με χαμομήλι, τσάι με μέλι, ή πιπερόριζα
• Κρατήστε την άφθα στεγνή από σάλιο για 30min τη μέρα, αν φυσικά είναι σε σημείο που αυτό γίνεται
• Βάλτε τριμμένο πάγο πάνω στην άφθα. Στην αρχή πονάει, αλλά θα προσφέρει ανακούφιση για αρκετή ώρα.

Μπορώ να αποφύγω τις άφθες;
Μπορείτε να καθυστερήσετε ή να μειώσετε τη συχνότητά τους, αν κάνετε τα παρακάτω:

• Διατηρήστε σωστή στοματική υγιεινή, βουρτσίστε τα δόντια σας με μαλακή οδοντόβουρτσα και κάντε σωστή χρήση οδοντικού νήματος καθημερινά
• Μη δαγκώνετε τα χείλη σας από συνήθεια ή λόγω άγχους, μην τρώτε σκληρές και αιχμηρές τροφές, επισκεφθείτε τον οδοντίατρό σας για να τροχίσει τυχόν μυτερά σημεία των φυσικών δοντιών, σφραγισμάτων ή στεφανών

Τι άλλο μπορεί να κρύβει μια πληγή στο στόμα;
Ένα έλκος που μοιάζει με άφθα, αλλά δεν υποχωρεί μετά από 2 βδομάδες, πρέπει να εξεταστεί υποχρεωτικά από τον Ωτορινολαρυγγολόγο. Ειδικά αν το έλκος είναι μεγάλο σε μέγεθος (>1cm), αλλά δεν πονάει, αυτό το κάνει να είναι ιδιαίτερα ύποπτο. Αν καπνίζετε πολύ και αν πίνετε συχνά αλκοόλ, πρέπει να εξεταστείτε το συντομότερο, καθώς μπορεί να είναι ακόμα και καρκίνος του στόματος και της γλώσσας.