Αλλεγική Ρινίτιδα σε παιδιά

=Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να προκληθεί σε παιδιά που έχουν αποκτήσει ευαισθησία σε ορισμένα αλλεργιογόνα, τα οποία είτε εισπνέονται είτε περιέχονται σε κάποια παιδική τροφή (π.χ. γάλα, ξηροί καρποί κτλ). Η αλλεργική ρινίτιδα συνήθως δημιουργεί επιπλοκές στα παιδιά με καθυποτροπήν μέση εκκριτική ωτίτιδα ή μέσες ωτίτιδες ή καθυποτροπήν λαρυγγίτιδες.

Η αλλεργική ρινίτιδα στα παιδιά συνήθως εκδηλώνεται με μόνιμο μπούκωμα της μύτης, πολλαπλά απανωτά φτερνίσματα, ρινική καταρροή, οπισθορρινική καταρροή, φαγούρα στη μύτη και μαύρους κύκλους γύρω από τα μάτια. Αρκετά παιδιά πάσχουν ταυτόχρονα από αλλεργικό άσθμα, ρινοκολπίτιδα, διαταραχές του ύπνου και άπνοιες στον ύπνο. Επίσης, μπορεί να πάσχουν από υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων και των αμυγδαλών με επακόλουθο τη δυσχέρεια της αναπνοής, ιδίως κατά τον ύπνο.
Τα συνηθέστερα αλλεργιογόνα στα οποία είναι ευαίσθητα τα παιδιά είναι τα αεροαλλεργιογόνα γυρεόκοκκων αλλεργιογόνων φυτών (αγρωστώδη, περδικάκι, ελιά, τσουκνίδα κτλ), τα αλλεργιογόνα των ακάρεων της σκόνης του σπιτιού, τα αλλεργιογόνα ενδοοικιακών και εξωοικιακών μυκήτων, τα αλλεργιογόνα τριχών, επιθηλίων και αποξηραμένων εκκρίσεων οικόσιτων ζώων (σκύλος, γάτα, πτηνά).
Τέτοια αλλεργιογόνα υπάρχουν μέσα και έξω από το σπίτι: εξωοικιακά αλλεργιογόνα είναι οι γύρεις φυτών και δένδρων και οι μύκητες, ενώ ενδοοικιακά είναι η οικιακή σκόνη και τα επιθήλια των κατοικίδιων. Δυστυχώς, κάποια από τα αεροαλλεργιογόνα μπορεί να προέρχονται από μακρινές αποστάσεις, όπως π.χ. οι αλλεργιογόνοι γυρεόκοκκοι της ελιάς, που μπορεί να ταξιδέψουν με τον άνεμο σε μεγάλες αποστάσεις και να προκαλέσουν συμπτώματα σε κάποιον που βρίσκεται ακόμα και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από την πηγή τους.
Στην Ελλάδα, 1 στα 5 παιδιά έχει αλλεργική ρινίτιδα και συχνά υπάρχει κληρονομικό ιστορικό, καθώς μπορεί ο ένας ή και οι δύο γονείς να πάσχουν από κάποιου τύπου αλλεργία. Αν μάλιστα και οι δύο γονείς είναι αλλεργικοί, 1 στα 2 παιδιά θα είναι και αυτό αλλεργικό. Τα αγόρια έχουν διπλάσια πιθανότητα να παρουσιάσουν αλλεργική ρινίτιδα.
Τα συμπτώματα μοιάζουν πολύ με αυτά του κοινού κρυολογήματος. Έτσι, την πρώτη φορά που το παιδί θα προσβληθεί από αλλεργική ρινίτιδα, εσείς και πιθανόν ο ιατρός σας να νομίσετε πως το παιδί κρυολόγησε. Αν, όμως, εκείνο έχει για πολλές μέρες φτερνίσματα, μπούκωμα, φαγούρα στη μύτη και στα μάτια, καταρροή από τη μύτη, βήχα και κόκκινα μάτια, πρέπει να υποπτευτείτε την αλλεργική ρινίτιδα.
Η αλλεργική ρινίτιδα δεν εμφανίζεται συνήθως στη βρεφική ηλικία. Το παιδί θα εµφανίσει τα πρώτα συµπτώµατα λίγο πριν πάει σχολείο, περίπου όταν είναι 4-5 χρονών. Η τροφική αλλεργική ρινίτιδα, αντιθέτως, µπορεί να εµφανιστεί πολύ πιο νωρίς.

Ο πιο συχνός Μύθος

«Το παιδί είναι συνέχεια κρυωμένο και για αυτό φτερνίζεται» ή «Το παιδί είναι αλλεργικό στα πάντα, δεν γίνεται τίποτα!»

Η Αλήθεια

Κάθε παιδί με συχνά κρυολογήματα και καθυποτροπήν εκκριτικές ωτίτιδες πρέπει να ελέγχεται με ενδοεπιδερμικές δοκιμασίες νυγμού (skin prick tests) για πιθανή αλλεργική ρινίτιδα.
Αυτή μπορεί να είναι η αιτία όλων των προβλημάτων υγείας που έχει το παιδί σας και σχεδόν πάντα οι γονείς και οι ιατροί την αμελούν. Κανείς δεν είναι αλλεργικός «στα πάντα», απλά για να μπορεί να αποφύγει τα αλλεργιογόνα πρέπει να μάθει ποια είναι αυτά που τον πειράζουν. Οι ενδοεπιδερμικές δοκιμασίες νυγμού (skin prick tests) μπορεί να γίνουν σε οποιαδήποτε ηλικία, αρκεί να μπορεί να συνεργαστεί ο γιατρός με το παιδί.
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι πιο συχνή και πιο βαριά στους εφήβους, κάτι που δημιουργεί προβλήματα, διότι τις περισσότερες φορές τα συμπτώματα επιδεινώνονται στο διάστημα Μαΐου-Ιουλίου, την περίοδο δηλαδή που οι μαθητές δίνουν εξετάσεις. Ένα σημαντικό πρόβλημα που προκαλεί η αλλεργική ρινίτιδα στα μικρότερης ηλικίας παιδιά είναι πως το παιδί που είναι συνεχώς μπουκωμένο δεν αναπνέει από τη μύτη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αναπνέει από το στόμα, να ροχαλίζει, να μην κοιμάται καλά και να έχει προβλήματα ανάπτυξης λόγω των προβλημάτων ύπνου (βλ. «Ροχαλητό στα παιδιά»). Η συνεχώς μπουκωμένη μύτη προκαλεί συσσώρευση υγρού στα αυτιά και βαρηκοΐα, κάτι που δημιουργεί προβλήματα στο σχολείο και στην επικοινωνία με τα άλλα παιδάκια.
Το πιο σημαντικό πρόβλημα, όμως, είναι πως αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα η αλλεργική ρινίτιδα, «κατεβαίνει» στους πνεύμονες και προκαλεί αλλεργικό βρογχικό άσθμα σε 1 στα 2 παιδιά.

Τι να κάνετε

Υποψίες πως το παιδί σας είναι αλλεργικό πρέπει να σας μπουν, αν το βλέπετε συχνά να «σηκώνει» τη μύτη του με την παλάμη του (αλλεργικός χαιρετισμός), προκαλώντας μια οριζόντια γραμμή στην άκρη της μύτης, να κάνει τυπικούς μορφασμούς προσπαθώντας να πάρει ανάσα, να φτερνίζεται, να έχει φαγούρα στη μύτη και στα μάτια και να αναπνέει από το στόμα.
Αρχικά, πρέπει να δει το παιδί ειδικός Ωτορινολαρυγγολόγος που θα κάνει τις ειδικές ενδοεπιδερμικές δοκιμασίες νυγμού (skin prick tests) για να βρει τα ένοχα αλλεργιογόνα.
Εσείς από τη μεριά σας θα πρέπει να μειώσετε το ένοχο αλλεργιογόνο από το περιβάλλον του παιδιού σας. Το αγαπημένο λούτρινο παιχνίδι που δεν αποχωρίζεται το παιδί πρέπει να το πλένετε μια φορά την εβδομάδα και ένα βράδυ να το βάζετε στην κατάψυξη, ενώ στρώματα, κρεβάτια και παπλώματα πρέπει να σκουπίζονται 2-3 φορές την εβδομάδα με ηλεκτρική σκούπα για να αφαιρούνται τα ακάρεα της σκόνης. Με σωστό κλιματισμό και με καθαρισμό των φίλτρων μειώνονται οι μύκητες και οι γύρεις, ενώ τα κατοικίδια πρέπει να βρουν άλλο …σπιτικό, αν προκαλούν αλλεργία στο παιδί σας. Μαξιλάρια, κουβέρτες, βαριές κουρτίνες και γενικά οτιδήποτε μπορεί να συγκρατήσει σκόνη πρέπει να αφαιρεθεί ή τουλάχιστον να το καθαρίζετε πολύ τακτικά.
Ο ρόλος σας μπορεί να είναι κουραστικός και δυσάρεστος, αλλά θα πρέπει να δώσετε στο παιδί να καταλάβει την αναγκαιότητα αυτών των μέτρων.

Τι να μην κάνετε

Μην προσπαθήσετε να βρείτε «μέση λύση». Όσο και αν αγαπάει τη γατούλα του το παιδί σας, αν το κατοικίδιο δεν φύγει από το σπίτι, όσα φάρμακα και αν πάρει το παιδί, η αλλεργία θα παραμένει και θα χειροτερεύει μέχρι να γίνει κανονικό, βαρύ άσθμα. Όσο και να του αρέσει να παίζει στην εξοχή, αν το παιδί είναι αλλεργικό στη γύρη, πρέπει να το αποφεύγει. Όσο και αν θέλει να κοιμάται αγκαλιά με το λούτρινο αρκουδάκι του ή να έχει πολλά λούτρινα και χνουδωτά παιχνίδια στο δωμάτιό του, πρέπει απαραιτήτως να φύγουν, διότι μαζεύουν ακάρεα, τη συχνότερη αιτία αλλεργίας στα παιδιά.
Μην υποτιμάτε τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει η αλλεργία! Είναι πολλά και, ενώ δεν είναι άμεσα επικίνδυνα, μειώνουν πολύ την ποιότητα ζωής του παιδιού, αλλά και τη δική σας. Είναι σαφές ότι μακροπρόθεσμα θα προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα.

Τι κάνει ο Ωτορινολαρυγγολόγος

Σε κάθε παιδί με συμπτώματα ύποπτα για αλλεργική ρινίτιδα, παίρνουμε πλήρες ιστορικό με τη βοήθεια των γονιών και κάνουμε ενδοεπιδερμικές δοκιμασίες νυγμού (skin prick tests). Ανάλογα με τα αποτελέσματα, καταστρώνουμε μια στρατηγική αντιμετώπισης της αλλεργικής ρινίτιδας με σκοπό την οριστική ανακούφιση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του παιδιού, αλλά και την αποφυγή εξέλιξης της ρινίτιδας σε αλλεργικό άσθμα.
Οι ενδοεπιδερμικές δοκιμασίες νυγμού (skin prick tests)είναι ανώδυνες και, αν ο ιατρός εξηγήσει στο παιδί πως δεν θα πονέσει και πως δεν θα το τρυπήσει στην πραγματικότητα, κανένα παιδί δεν διαμαρτύρεται. Η μόνη διαφορά με τους ενήλικες είναι πως επειδή τα χεράκια του παιδιού είναι μικρά, δεν χωράνε όλα τα αλλεργιογόνα, οπότε τις περισσότερες φορές ο ιατρός κάνει τα tests στην πλατούλα του παιδιού. Αν αποδειχθεί πως είναι αλλεργικό σε κάποιο αλλεργιογόνο, δίνονται συγκεκριμένες οδηγίες αποφυγής του, όσο αυτό είναι εφικτό φυσικά (βλ. Ενότητα: «Οδηγίες αποφυγής αλλεργιογόνων).
Όσον αφορά στη φαρµακευτική αγωγή, τόσο τα αντισταµινικά όσο και τα ενδορρινικά sprays έχουν αποδειχθεί, έπειτα από πολύ µεγάλες σε πληθυσµό, διεθνείς µελέτες πως είναι ασφαλείς ουσίες. Βέβαια, καλό είναι να µην χρησιμοποιούνται για µεγάλα διαστήµατα.
Η ριζική αντιµετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας και στα παιδιά γίνεται µε την υπογλώσσια ανοσοθεραπεία, προκειµένου το παιδί να γίνει εντελώς καλά, χωρίς να παίρνει φάρµακα. Η υπογλώσσια ανοσοθεραπεία διαρκεί συνήθως 3 χρόνια µε ποσοστό επιτυχίας πλήρους εξάλειψης ή σηµαντικότατου περιορισµού των συµπτωµάτων σε ποσοστό 90-95%.