Αλλεργία – Αλλεργική Ρινίτιδα σε ενήλικες

Αλλεργία ονομάζουμε την υπερβολική και άσκοπη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος απέναντι σε μια αβλαβή ουσία. Για άγνωστους λόγους, κάποια άτομα εμφανίζουν αλλεργικά συμπτώματα όταν έρθουν σε επαφή με συγκεκριμένες ουσίες, τις οποίες ονομάζουμε αλλεργιογόνα. Η αντίδραση αυτή μπορεί να είναι από μια απλή φαγούρα μέχρι ένα πλήρες αναφυλακτικό σοκ.

Τα εισπνεόμενα αλλεργιογόνα ανήκουν σε 4 κατηγορίες γύρεις, σκόνη, μύκητες και επιθήλια ζώων

Πολλοί ασθενείς δεν γνωρίζουν καν ότι είναι αλλεργικοί

Η αλλεργική Ρινίτιδα είναι η πιο συχνή αλλεργική πάθηση και προκαλείται από ουσίες που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα (αεροαλλεργιογόνα). Όταν το ευαίσθητο άτομο τις εισπνεύσει, προκαλείται μπούκωμα, πολλαπλά φτερνίσματα, ρινική καταρροή, φαγούρα, ακόμα και δάκρυα στα μάτια. Όταν η μύτη είναι τελείως βουλωμένη, το άτομο αυτό υποφέρει από πονοκεφάλους, έχει διαταραγμένο ύπνο και αναπνέει συνεχώς από το στόμα, κάτι που το κάνει να αισθάνεται ξηρότητα στον λάρυγγα και στη γλώσσα του όταν ξυπνάει το πρωί. Στις πιο βαριές περιπτώσεις, ο ασθενής δεν έχει σχεδόν καθόλου οσμή, ενώ μειώνεται εώς και 90% η αίσθηση της γεύσης. Αεροαλλεργιογόνα υπάρχουν μέσα και έξω από το σπίτι: εξωοικιακά αλλεργιογόνα είναι οι γύρεις ορισμένων φυτών και δένδρων, αλλά και κάποιοι μύκητες, ενώ ενδοοικιακά είναι η οικιακή σκόνη και τα επιθήλια/τρίχες των ζώων και των πτηνών. Δυστυχώς, κάποια από αυτά τα αλλεργιογόνα (π.χ. γύρη ελιάς) μπορούν και ταξιδεύουν σε πολύ μεγάλες αποστάσεις και να προκαλέσουν συμπτώματα σε κάποιον που βρίσκεται κυριολεκτικά εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το φυτό ή το δέντρο που παράγει τη γύρη.

Ο Μύθος

«Έχω αλλεργία στο χώμα/στα απορρυπαντικά/στις έντονες μυρωδιές/στην υγρασία» ή «Ένας ιατρός μου είπε πως έχω αλλεργία, δεν χρειάστηκε να μου κάνει εξετάσεις» ή «είναι σίγουρα αλλεργία, αφού το παθαίνω την άνοιξη».

Η Αλήθεια

Δεν υπάρχει αλλεργία σε κανένα από τα παραπάνω. Μπερδεύεστε με τον απλό ερεθισμό της μύτης, που αν πάσχετε και από αλλεργία, είναι πιο έντονος. Επίσης, δεν ισχύει η «διάγνωση» αλλεργίας, αν δεν έχει γίνει εξέταση με δερματικά αλλεργικά τεστ (skin prick tests) και σε κάποιες περιπτώσεις και εξετάσεις αίματος (RAST). Από τα συμπτώματα και μόνο δεν μπορεί να βγει διάγνωση αν υπάρχει αλλεργική Ρινίτιδα. Δυστυχώς, οι περισσότεροι ασθενείς δεν έχουν κάνει τις απαραίτητες εξετάσεις, ώστε να αποδειχθεί αν πράγματι πάσχουν από αλλεργική Ρινίτιδα ή από άλλου τύπου Ρινίτιδα. Ως αποτέλεσμα, ταλαιπωρούνται άδικα και δεν αντιμετωπίζονται με τρόπο που θα τους ανακούφιζε από το όποιο πρόβλημα της μύτης και θα τους προστάτευε από την εξέλιξη της νόσου.

Στην Ελλάδα, το 20-25% του πληθυσμού (περίπου 2.000.000 άτομα) πάσχει από κάποιου βαθμού αλλεργική Ρινίτιδα. Από τους πάσχοντες, κάποιοι υποφέρουν μόνον ορισμένες εποχές του έτους, ενώ μερικοί ταλαιπωρούνται όλο το έτος.
Η αλλεργική Ρινίτιδα μπορεί να είναι είτε εποχική, δηλαδή να εμφανίζεται κάποια εποχή του χρόνου (κυρίως την άνοιξη) ή να είναι ολοετής, δηλαδή όλο τον χρόνο.
Η σοβαρότητά της μπορεί να κυμαίνεται από Ήπια μέχρι Βαριά και να επηρεάζει σημαντικά την εργασία, τις δραστηριότητες, τον ύπνο, και γενικά την ποιότητα της ζωής του ατόμου.
Επειδή, όταν η αλλεργική Ρινίτιδα είναι της περισσότερες φορές ήπια, δεν απειλεί τη ζωή και τα συμπτώματά της δεν προκαλούν σοβαρά κοινωνικά ή εργασιακά προβλήματα, συχνά παραμελείται και υποβιβάζεται η σημασία της από τους ασθενείς, αλλά και από τους ιατρούς.
Όμως, είναι πλέον αποδεδειγμένο πως, αν η αλλεργική Ρινίτιδα δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, θα επιδεινωθεί με ολοένα και βαρύτερα συμπτώματα. Μάλιστα, στο 30% των ασθενών θα προκαλέσει αλλεργικό Άσθμα και σοβαρά προβλήματα υγείας.
Ο συνδυασμός της μεγάλης συχνότητας της αλλεργικής Ρινίτιδας, της επίδρασής της στο Άσθμα, καθώς και του τεράστιου οικονομικού αντίκτυπου σε παγκόσμιο επίπεδο, την καθιστούν ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, που έχει αποδειχθεί πως τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει ολοένα και πιο συχνό κυρίως στις προηγμένες χώρες.

Τι να κάνετε

Αν ξέρετε πως κάποιο συγκεκριμένο φυτό/ ζώο σας προκαλεί μπούκωμα, καταρροή ή φτάρνισμα, προσπαθήστε να το αποφύγετε.
Όμως, επειδή σπάνια κάποιος με αλλεργική Ρινίτιδα είναι αλλεργικός σε μία μόνο ουσία, πρέπει να επισκεφτείτε έναν εξειδικευμένο Ωτορινολαρυγγολόγο ή αλλεργιολόγο για να σας εξετάσει και να σας πει αν πράγματι έχετε αλλεργία και σε ποιες ακριβώς ουσίες. Πολλοί πάσχουν από άλλα προβλήματα της μύτης και νομίζουν πως πάσχουν από αλλεργία. Στην πραγματικότητα μόνο τα ειδικά δερματικά αλλεργικά τεστ (skin prick tests) μπορούν με ασφάλεια και εγκυρότητα να απαντήσουν αν κάποιος είναι αλλεργικός και σε ποιο αεροαλλεργιογόνο.
Αν, λοιπόν, οποιοσδήποτε ιατρός σας έχει πει παλαιότερα πως πάσχετε από αλλεργική Ρινίτιδα χωρίς να σας έχει κάνει κάποια από αυτές τις εξετάσεις (διότι οι εξετάσεις αίματος δεν αρκούν, απλώς υποστηρίζουν τα skin prick tests), η διάγνωση δεν είναι ολοκληρωμένη. Καλά θα κάνετε να επισκεφτείτε τον ειδικό που θα μπορέσει να σας απαντήσει με απόλυτη εγκυρότητα και με ακρίβεια.

Τι κάνει ο Ωτορινολαρυγγολόγος

Σε κάθε ασθενή με συμπτώματα ύποπτα για αλλεργική Ρινίτιδα, παίρνουμε ένα μακροσκελές ιστορικό, κάνουμε skin prick tests και σε κάποιες περιπτώσεις ζητάμε να γίνουν εξετάσεις αίματος (RAST). Το ιστορικό είναι εξαιρετικά σημαντικό, μας βοηθάει να δούμε τη βαρύτητα της κατάστασης και να υποψιαστούμε σε ποιες ουσίες είναι αλλεργικός ο ασθενής, πριν καν ακόμα τον εξετάσουμε. Τα skin prick tests γίνονται ως εξής:

• Το δέρμα μεταξύ αγκώνα και καρπού καθαρίζεται με οινόπνευμα από τα νεκρά κύτταρα και τη λιπαρότητα
• Σημειώνονται οι θέσεις των αλλεργιογόνων με ειδικό μαρκαδόρο
• Τοποθετείται μια σταγόνα διαλύματος αλλεργιογόνου σε κάθε θέση
• Χρησιμοποιούμε έναν ειδικό πλαστικό στυλό που στο ένα άκρο του έχει μια ακίδα μήκους 1mm. Η ακίδα πιέζει, χωρίς, όμως, να διεισδύει στο δέρμα, με αποτέλεσμα να εισχωρεί η σταγόνα στην επιδερμίδα και μόνο
• Μετά από 20’ μετράμε την αντίδραση του δέρματος (κοκκίνισμα και μικροφουσκάλα) σε διάμετρο και ανάλογα βαθμολογούμε την αντίδραση. Η εξέταση είναι ανώδυνη και μόνο στα σημεία αντίδρασης υπάρχει ήπια φαγούρα για μερικά λεπτά.

Τα skin prick tests είναι 99,5-100% ακριβή και αν είστε αλλεργικός σε κάποιο αεροαλλεργιογόνο, αυτό εύκολα θα αποδειχθεί. Σε συνδυασμό με το μακροσκελές ιστορικό, η διάγνωση της Aλλεργικής Ρινίτιδας είναι βέβαιη. Αφού με βεβαιότητα αποδειχτεί ότι ο ασθενής πάσχει από Aλλεργική Ρινίτιδα, ξεκινάει αγωγή με αντιαλλεργικά φάρμακα ώστε να ανακουφιστεί από τα συμπτώματά του και του συστήνεται η έναρξη ενέσιμης ή υπογλώσσιας ανοσοθεραπείας για τη ριζική θεραπεία της αλλεργίας του.